به گزارش گروه بین الملل «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ عربستان سعودی امروز بعنوان یک بازیگر تاثیر گذار در معادلات منطقه بدلایل سیاسی، اقتصادی، ژئوپولیتیکی، امنیتی و... برای ایران و سایر دولت ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است، امروز بی گمان بازی عربستان اثر مستقیم بر اکوسیستم سیاسی منطقه و ایران دارد، موضوعی که اهمیت بیشتر این کشور را برای ایران بعنوان یک بازیگر تعیین می‌کند علاوه بر برآورد های اقتصادی، نظامی و امنیتی بحث مواجهه آنها با مقوله دین و مذهب است.
بیشتر بخوانید: عربستان سعودی؛ گاوشیرده تا شبکه تروریستی اینترنشتال
باتوجه به اینکه از یکی از محور های اصلی سیاست خارجی ایران پس از انقلاب اسلامی ، حفظ حوزه نفوذ در منطقه و تقویت محور های مقاومت شیعی و حمایت های مذهبی از آنان است بنابراین بررسی این موضوع که کنشگری عربستان بعنوان کشوری که هم به جهت اقتصادی و سیاسی و هم در میدان ایدئولوژیک و مذهبی با ایران دارای اختلافات و رقابت های اساسی است بسیار حائز اهمیت است .
عربستان سعودی، با قرارگرفتن در منطقه استراتژیک خلیج فارس و دارا بودن بزرگ ترین ذخایر نفتی جهان، از نگاه بین المللی ارزش بسیار زیادی دارد. در جهان اسلام نیز، این کشور با داشتن پیشنیه تاریخی بسیار کهن و استقرار خانه خدا در آن، نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
درهم تنیدگی وهابیت با قومیت سعودی، به ایجاد پادشاهی ای انجامیده که در آن مذاهب دیگر اسلامی - چه سنی و چه شیعه - جایی برای تنفس، رشد و نمو ندارند؛ به خصوص شیعیان به خاطر ضدیت خاص وهابیت با آنها، در شرایط ناگواری، مملو از تبعیض و ستم به سر می برند. جمعیت شیعیان در عربستان را منابع مختلف بین 10 تا 15 درصد جمعیت کل کشور، تخمین می‌زنند که اکثریت آنها از این تعداد نیز شیعیان دوازده امامی هستند
از نظر وهابی ها شیعیان کافر بوده و مروج شرک هستند. آنها از اصول توحید تجاوز کرده، مرتکب گناه بدعت شده اند؛ گناهی که مجازات آن مرگ است . وهابیون شیعیان را مسئول سقوط خلافت اسلامی در بغداد، تهاجم مغول ها و کشتار بسیاری علمای خود می دانند؛ اتهاماتی که دروغ بودن آن بسیار واضح و آشکار است. بر این اساس جامعه شیعیان عربستان، جامعه ای است که ستم ها، تبعیض ها و ناروایی های بسیاری را تحمل کرده است. از مظاهر آشکار تبعیض، عدم حضور یا حضور نادر شیعیان در پست های رسمی حکومتی است. تاکنون هیچ وزیر یا عضو کابینه سلطنتی ای شیعه نبوده است. وقتی ملک فهد در سال 2005 مجلس شورا را از 120 نفر به 150 عضو گسترش داد، تنها دو نفر شیعه دیگر به اعضای آن اضافه شد و در کل تعداد آنها به 4 نفر رسید.
بعلاوه شیعیان در عربستان حق ساختن مسجد برای خود ندارند و مساجد معدودی نیز که ساخته شده است اغلب آنها به دوره عثمانی برمیگردد علاوه بر این بسیاری مساجد و حسینیه های شیعیان در شهرهای مختلف شیعه نشین تخریب شده و شیعیان خانه های خود را به صورت مخفی به مسجد یا حسینیه تبدیل کرده اند. مساجد شیعیان در روزهای مراسم مذهبی توسط پلیس بسته می شود و شیعیان حق ندارند، در شهر هایی مثل قطیف، حتی مراسم جشن و عروسی خود را در هتل ها یا اماکن عمومی برگزار کنند؛ امتزاج قدرت سعودی با عنصر وهابیت بی تردید نقش مهمی در وضعیت های فوق دارد، شواهد بخوبی ادعای نقض حقوق اقلیت های مذهبی را در عربستان نمایان می‌کند عربستان بر خلاف سیاست هایی که خود برای نفوذ فرقه ای و مذهبی در کشورهای مختلف دنبال می‌کند و از ظرفیت های مختلف خود در سایر کشور ها برای رسیدن به اهداف سیاسی و مذهبی بهره میبرد.
جریان شناسی اجمالی شیعه سیاسی در عربستان
با آنکه پادشاهی عربستان از ابتدا حکومت خود همواره شیعیان را در این کشور تحت فشارهای مختلف قرار داد، شیعیان برای جلوگیری از تشدید وضعیت علیه‌‌شان سکوت نمودند، انقلاب اسلامی ایران نقطه عطفی بود که شیعیان جهان اسلام بخصوص عربستان را برای ایستادن در برابر تبعیض ها و ظلم های سعودی آماده می‌ساخت و صدای اعتراض آنها را به تاسی از انقلاب ایران به گوش حاکمان می‌رساند با این حال حرکت های اعتراضی در سال 1979 میلادی بعنوان مهترین نافرمانی و عصیان شیعیان در برابر حکومت وهابی سعودی شکل گرفت.
سازمان یا گروه سیاسی شیعی در عربستان بصورت رسمی فعالیت ندارد، اما تعدادی سازمان ها و شبکه های غیر رسمی وجود دارد که مطالبات و حقوق شیعیان را دنبال می کنند نمونه آن سازمان انقلاب اسلامی جزیرة العرب است که در سال 1970 و در نتیجه مبارزات شیعیان عربستان شکل گرفت ولی اکنون با وجود حفظ ظاهری خود از انسجام و اثر گذاری چندانی برخوردار نیست، حزب الله عربستان معروف به حزب الله مجاز با پیروان خط امام (انصار خط الامام) گروه دیگری از شیعیان سیاسی را تشکیل می دهند که گفته شده است این اسم را از دانشجویان پیرو خط امام که سفارت آمریکا را در تهران در سال 58 تسخیر نمودند اتخاذ شده است حزب الله سازمانی سیاسی - مذهبی است که از اصل ولایت فقیه حمایت و پیروی می کنند، در حالی که سازمان انقلاب اسلامی جزیرة العرب به نظارت و دخالت یک روحانی بر امور سیاسی توجهی ندارد و بر آن تأکید نمی ورزد.
هرچند محرومیت ها و اعدام های آل سعود دست و پای شیعیان را در عربستان بسته است و با کوچک ترین حرکتی همچون شیخ نمر، روحانی برجسته شیعه در عربستان به تیغ تیز اعدام سپرده می شوند اما دستاوردهای سیاسی جنبش شیعی که از ابتدا تا کنون سعی در احقاق حقوق سیاسی و مذهبی در عربستان دارند بطور کلی نتایجی را در برداشته است که شامل تساهل بیشتر رژیم سعودی با شیعیان، حق برگزاری مراسم روز عاشورا در آزادی نسبی از مارس 2004، و پیروزی قاطع در انتخابات 3 مارس 2005 بوده است اما در نگاه و اعتقاد وهابی شیعیان تنها در انتظار فرصت هستند، تا به کمک یک کشور خارجی، کشور مستقل خود را بنا نهند.
ظرفیت آینده شیعه در عربستان
با عنایت به مطالب فوق بنظر می‌رسد که با وجود آنکه شیعیان عربستان در اقلیت‌اندو از جهات سیاسی و اجتماعی در مضیقه و فشارهای متعددی از سمت دولت سعودی هستند اما با نگاه به برخی از تحولات اخیر منطقه ای میتوان گفت که ظرفیت شیعیان برای اثر گذاری و حرکت به سوی مسیری مشابه به یمن در دراز مدت به کمک پتاسیل های گفتمانی شیعی که نقش مهمی در تجهیز سیاسی قدرت برای نیل به این هدف دارد دور از انتظار نیست، با تمرکز قدرت در دست دولت انصارالله در یمن و وجود ایران در منطقه بعنوان ام القری اسلام میتوان امید داشت که این ظرفیت ها و شرایطی که پس از جنبش های اسلامی در این کشور فراهم آمده است بتوان سایه منحوس وهابیت را از سر سرزمین وحی کوتاه سازد و ژئوپلوتیک منطقه برای به سمت فضایی یکدست تر و معتدل تر رهنمود سازد .
گزارش از محمد جهاد
